ഇന്ത്യയിലെ ആദ്യ വന്യജീവി സൗഹൃദ എക്സ്പ്രസ് വേ ആയി മാറി ഡൽഹി-മുംബൈ അതിവേഗപാത. ഇതോടെ ഇന്ത്യയിൽ ആദ്യമായി ഡൽഹി-മുംബൈ എക്സ്പ്രസ് വേയിൽ ഒരു പ്രത്യേക വന്യജീവി ഇടനാഴി അവതരിപ്പിക്കുകയാണ്. അതിവേഗപാതയുടെ 12 കിലോമീറ്റർ ഭാഗമാണ് ഇത്തരത്തിൽ വന്യജീവി സൗഹാർദപരമായി മാറ്റിയിരിക്കുന്നത്. മൃഗങ്ങൾക്ക് സുരക്ഷിതമായി കടന്നുപോകാവുന്ന തരത്തിലാണ് ഇത് ഒരുക്കിയിട്ടുള്ളത്. രാജസ്ഥാനിലെ രൺതംബോർ കടുവ സംരക്ഷണ കേന്ദ്രത്തിന്റെ ബഫർ സോണിലൂടെ കടന്നുപോകുന്ന 12 കിലോമീറ്റർ ദൂരത്തിൽ അഞ്ച് വന്യജീവി മേൽപ്പാലങ്ങളും കടുവകൾക്കും കരടികൾക്കും വംശനാശഭീഷണി നേരിടുന്ന മറ്റ് ജീവജാലങ്ങൾക്കും വേണ്ടി രൂപകൽപ്പന ചെയ്ത ഇന്ത്യയിലെ ഏറ്റവും നീളം കൂടിയ അണ്ടർപാസും ഉൾപ്പെടുന്നു. ഇത് രാജ്യത്തെ ഏറ്റവും ദൈർഘ്യമേറിയ തുടർച്ചയായ വന്യജീവി പാതയായി മാറുന്നു.
അതിവേഗപാതയിൽ രാജാജിക്കും രന്തംബോറിനും ഇടയിലുള്ള ബഫർ സോണിലാണ് വൈൽഡ് ലൈഫ് കോറിഡോർ. അഞ്ച് ഓവർപ്പാസുകൾ, മൃഗങ്ങൾക്കായുള്ള ഇന്ത്യയിലെ ഏറ്റവും നീളമുള്ള ഹൈവേ അണ്ടർപാസ് തുടങ്ങിയവയാണ് വന്യജീവി സൗഹൃദ ഇൻഫ്രാസ്ട്രക്ചർ നിർമാണത്തിന്റെ ഭാഗമായി ഒരുക്കിയിട്ടുള്ളത്. വൈൽഡ് ലൈഫ് ഇൻസ്റ്റിറ്റ്യൂട്ട് ഓഫ് ഇന്ത്യയുടെ സഹകരണത്തോടെ ഗതാഗതത്തിന് തടസ്സം വരാത്ത രീതിയിലാണ് നിർമാണം. സൗണ്ട് ബാരിയറുകൾ, റെയിൻ വാട്ടർ ഹാർവസ്റ്റിങ് തുടങ്ങിയവയും പദ്ധതിയുടെ ഭാഗമായി നടപ്പിലാക്കുന്നു.
വന്യജീവി സംരക്ഷണത്തിന്റെ കേന്ദ്രബിന്ദുവായി നിർമ്മിച്ച ഇന്ത്യയിലെ ആദ്യത്തെ എക്സ്പ്രസ് വേയാണിത്, അടിസ്ഥാന സൗകര്യങ്ങളും പരിസ്ഥിതിയും സുഗമമായി സംയോജിപ്പിക്കുന്ന ഒരു നാഴികക്കല്ല് പദ്ധതിയാണിത്. രന്തംബോർ ടൈഗർ റിസർവിന്റെ ബഫർ സോണിലൂടെ 12 കിലോമീറ്റർ വ്യാപിച്ചുകിടക്കുന്ന ഈ ഇടനാഴിയിൽ അഞ്ച് എലവേറ്റഡ് ഓവർപാസുകളും (ഓരോന്നിനും 500 മീറ്റർ നീളം) 1.2 കിലോമീറ്റർ അണ്ടർപാസും ഉണ്ട്,
വൈൽഡ്‌ലൈഫ് ഇൻസ്റ്റിറ്റ്യൂട്ട് ഓഫ് ഇന്ത്യയുമായി സഹകരിച്ച് NHAI രൂപകൽപ്പന ചെയ്ത ഈ പദ്ധതി, 4 മീറ്റർ ഉയരമുള്ള അതിർത്തി മതിലുകൾ, ശബ്ദ തടസ്സങ്ങൾ, ഭൂപ്രകൃതി സംവേദനക്ഷമതയുള്ള നിർമ്മാണം എന്നിവ ഉപയോഗിച്ച് മൃഗങ്ങളുടെ സുരക്ഷയ്ക്ക് മുൻഗണന നൽകുന്നു. മനുഷ്യ-വന്യജീവി സംഘർഷം കൂടുതൽ കുറയ്ക്കുന്നതിന്, ഏകദേശം 35,000 മരങ്ങൾ നട്ടുപിടിപ്പിച്ചു, ഓരോ 500 മീറ്ററിലും മഴവെള്ള സംഭരണ സംവിധാനങ്ങൾ സ്ഥാപിച്ചു, ജല സംരക്ഷണത്തിനായി തുള്ളി ജലസേചന രീതികൾ ഉപയോഗിച്ചു.
ഈ സംരംഭത്തിന്റെ വിജയം അതിന്റെ സൂക്ഷ്മമായ നടത്തിപ്പിലാണ്, 24/7 നിരീക്ഷണവും മൃഗങ്ങളുടെ ചലനം സംരക്ഷിക്കുന്നതിനായി ഓരോ 200 മീറ്ററിലും വിന്യസിച്ചിരിക്കുന്ന ഉദ്യോഗസ്ഥരും കാരണം നിർമ്മാണ സമയത്ത് വന്യജീവികളുടെ മരണമൊന്നും റിപ്പോർട്ട് ചെയ്യപ്പെട്ടിട്ടില്ല. നിർമ്മാണാനന്തര ക്യാമറ ദൃശ്യങ്ങൾ ഇതിനകം തന്നെ ഓവർപാസുകളിലും അണ്ടർപാസുകളിലും കടുവകളെയും കരടികളെയും പകർത്തിയിട്ടുണ്ട്, ഇടനാഴി കൃത്യമായി ഉദ്ദേശിച്ചതുപോലെ പ്രവർത്തിക്കുന്നുണ്ടെന്നതിന് വ്യക്തമായ തെളിവ് നൽകുന്നു.
ഭാവി പദ്ധതികൾക്കുള്ള ഒരു മാതൃകയായി പ്രശംസിക്കപ്പെടുന്ന ഇടനാഴി, സുസ്ഥിരമായ അടിസ്ഥാന സൗകര്യങ്ങൾ പാരിസ്ഥിതിക മുൻഗണനകളുമായി എങ്ങനെ സഹവർത്തിക്കാമെന്ന് കാണിക്കുന്നു, ഇത് ഹരിത ഹൈവേ വികസനത്തിൽ ഒരു പുതിയ ദേശീയ മാനദണ്ഡം സൃഷ്ടിക്കുന്നു.